Start building your next Tailwind CSS flavoured WordPress theme with TailPress.

Trước xu hướng chuyển đổi sang nền kinh tế xanh đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, việc áp dụng chuỗi cung ứng xanh không chỉ là một chiến lược môi trường mà còn là một mắt xích quan trọng mang yếu tố quyết định trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp hiện nay. Chuỗi cung ứng xanh không chỉ giúp giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích to lớn đối với nền kinh tế và xã hội. Vậy, chuỗi cung ứng xanh là gì và vai trò của nó đối với doanh nghiệp ra sao? Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về khái niệm này và những lợi ích khi áp dụng chuỗi cung ứng xanh.

1. Chuỗi cung ứng xanh là gì?

Chuỗi cung ứng xanh (Green Supply Chain) là một hệ thống chuỗi cung ứng hoạt động hiệu quả trong việc bảo vệ môi trường và sử dụng tối ưu nguồn lực sinh thái. Quản lý chuỗi cung ứng xanh kết hợp các yếu tố môi trường vào mọi giai đoạn quản lý chuỗi cung ứng, bao gồm thiết kế sản phẩm, tìm kiếm và lựa chọn nguyên liệu, sản xuất, phân phối, và quản lý cuối đời sản phẩm sau khi sử dụng.

Quản lý chuỗi cung ứng xanh gắn liền với các hoạt động như thiết kế xanh, vận hành xanh, thu mua xanh, và logistics xanh. Các công ty áp dụng mô hình này nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường thông qua việc giảm ô nhiễm, tiết kiệm tài nguyên, và tái chế chất thải.

Chuỗi cung ứng xanh đóng một vai trò quan trọng và gắn liền với nhiều hoạt động phổ biến như:

• Về thu mua xanh:  Đây là hoạt động lựa chọn các sản phẩm và dịch vụ có ít tác động đến sức khỏe con người và môi trường sống. Ví dụ, thay vì mua các sản phẩm chỉ sử dụng một lần, doanh nghiệp có thể mua các sản phẩm tiết kiệm năng lượng và có thể tái sử dụng. Các doanh nghiệp áp dụng thu mua xanh sẽ ưu tiên chọn các vật liệu tái chế và giảm thiểu chất thải trong quá trình thu mua.
• Về sản xuất xanh:  Doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường, đặc biệt là các sản phẩm sử dụng trong hệ thống năng lượng tái tạo và các thiết bị công nghệ sạch. Điển hình như Toyota phát triển các loại động cơ giảm thiểu khí thải CO2 để giảm ô nhiễm không khí. Các công ty có thể giảm ô nhiễm và chất thải bằng cách giảm thiểu sử dụng các tài nguyên cần thiết, tái chế và tái sử dụng các vật liệu được coi là chất thải.
• Về các chương trình tái chế:  BMW đã triển khai các chương trình tái chế chất thải rắn và sáng kiến bảo tồn nguồn nước, giúp giảm nhu cầu sử dụng bãi rác và tiết kiệm 9,5 triệu gallon nước mỗi năm. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.

2. Lợi ích của chuỗi cung ứng xanh

Việc ứng dụng chuỗi cung ứng xanh đóng vai trò quan trọng trong việc “xanh hóa” chuỗi cung ứng, nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Mô hình này mang đến nhiều lợi ích tích cực như:

2.1. Thân thiện với môi trường

Quản lý chuỗi cung ứng xanh giúp giảm khí thải CO2 hiệu quả bằng cách giảm sử dụng năng lượng không tái tạo, hạn chế phá rừng, bảo tồn tài nguyên, và thực hiện các phương pháp giảm thiểu, tái sử dụng, và tái chế. Việc tuân thủ luật môi trường và sử dụng tài nguyên hiệu quả cũng giúp giảm ô nhiễm và duy trì không khí sạch.

2.2. Bảo vệ sức khỏe con người

Áp dụng chuỗi cung ứng xanh còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng bằng cách sử dụng phương tiện vận tải xanh, giảm phát thải khí nhà kính và các chất ô nhiễm. Công nghệ tiên tiến giúp hạn chế các tác động tiêu cực đến môi trường.

2.3. Tối ưu chi phí và nâng cao chất lượng chuỗi cung ứng

Ứng dụng chuỗi cung ứng xanh không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất và vận chuyển. Việc kết hợp đơn hàng, lựa chọn tuyến đường hợp lý và giảm thiểu số lượng xe tải trống giúp tiết kiệm nhiên liệu và chi phí vận chuyển, đồng thời giảm tắc đường và ô nhiễm giao thông.

2.4. Giảm thiểu rác thải công nghiệp

Chuỗi cung ứng xanh còn hỗ trợ sử dụng hiệu quả nguồn lực sinh thái bằng cách sử dụng bao bì tái chế, dễ phân hủy sinh học, hoặc đóng gói bằng pallet. Giảm thiểu chất thải đóng gói và tái chế sản phẩm cũ giúp tạo lợi thế cạnh tranh, tăng tính linh hoạt và củng cố mối quan hệ với các đối tác.

3. Ví dụ về mô hình chuỗi cung ứng xanh của IKEA

3.1. Giới thiệu về IKEA

IKEA, tập đoàn nội thất hàng đầu thế giới, là một minh chứng rõ ràng cho sự thành công trong việc tích hợp yếu tố môi trường vào chuỗi cung ứng của mình. Với nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của môi trường và các tiêu chuẩn xanh theo ESG (Environmental, Social, and Governance), IKEA đã thực hiện những hành động quyết liệt để hướng tới các mục tiêu bền vững.

3.2. Chuỗi cung ứng xanh của IKEA

IKEA đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ, đặt các mục tiêu môi trường với đối tác và nhà cung cấp, không ngừng cải tiến liên tục và thích ứng linh hoạt, cụ thể như

Cam Kết Mạnh Mẽ Với Bền Vững

Kể từ năm 2018, IKEA đã đặt mục tiêu trở thành một công ty “hoàn toàn tái chế” bằng cách sử dụng 100% nguồn năng lượng tái tạo trong hoạt động của mình. Họ cũng cam kết giảm lượng khí nhà kính thải ra môi trường, thể hiện qua các bước đi tiên phong trong việc phát triển bền vững.

Hợp Tác Với Nhà Cung Cấp Và Đối Tác

IKEA đã xây dựng Hướng Dẫn Cung Ứng Bền Vững (Sustainable Supplier and Partner Guidelines) cho nhà cung cấp và đối tác, nhằm thúc đẩy tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường trong chuỗi cung ứng. Họ đánh giá và hỗ trợ các nhà cung cấp để đảm bảo sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn bền vững, từ đó tăng cường hiệu quả bảo vệ môi trường trên toàn chuỗi cung ứng.

Cải Tiến Liên Tục

IKEA thường xuyên tiến hành các đánh giá môi trường và thực hiện các biện pháp cải tiến liên tục. Họ cân nhắc và áp dụng các công nghệ mới, tiến hành nghiên cứu và đánh giá tác động của sản phẩm và hoạt động để giảm thiểu tác động môi trường.

Thành Quả Đạt Được

• Hoàn Toàn Tái Chế: IKEA đã đạt được mục tiêu sử dụng nguồn năng lượng tái tạo trong hầu hết các hoạt động của mình, giảm lượng khí nhà kính và chất thải độc hại thải ra môi trường, góp phần vào việc giảm tác động tiêu cực đến biến đổi khí hậu.
• Sản Phẩm Bền Vững: IKEA tích cực sử dụng nguyên liệu tái chế và bền vững trong các sản phẩm của mình. Họ thiết kế và sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường, giảm thiểu lãng phí và đảm bảo tính bền vững trong quy trình sản xuất.
• Nền Tảng Chuỗi Cung Ứng Bền Vững: IKEA đã tạo ra các văn bản hướng dẫn nhà cung cấp và đối tác nhằm hướng tới cung ứng bền vững, thúc đẩy tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường trong chuỗi cung ứng. Họ hỗ trợ các nhà cung cấp và đối tác trong việc thực hiện các biện pháp cải tiến liên tục và giảm tác động môi trường.
• Giảm Lãng Phí Và Tái Chế: IKEA triển khai các giải pháp tiên tiến trong việc tái chế và tái sử dụng vật liệu như gỗ và vải, giúp giảm thiểu tác động khai thác tài nguyên tự nhiên.

Với những nỗ lực này, IKEA đã đóng góp tích cực vào việc xây dựng một chuỗi cung ứng bền vững, góp phần vào mục tiêu toàn cầu về giảm khí nhà kính và bảo vệ môi trường.

4. Sự khác nhau giữa Logistics xanh và Logistics truyền thống

Tiêu chí	Logistics xanh	Logistics truyền thống
Mục tiêu	Bảo vệ môi trường, phát triển bền vững	Tối ưu hóa chi phí, tăng hiệu quả kinh tế
Phương tiện vận chuyển	Xe điện, xe năng lượng tái tạo	Xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch
Sử dụng năng lượng	Năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng	Nhiên liệu hóa thạch, tập trung vào hiệu suất kinh tế
Quản lý chất thải	Giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế	Ít chú trọng đến tái chế, chủ yếu xử lý chất thải
Tối ưu hóa tuyến đường	Dựa trên việc giảm thiểu phát thải và hiệu quả năng lượng	Dựa trên chi phí và thời gian vận chuyển
Lợi ích môi trường	Giảm thiểu khí thải CO2, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên	Thường gây ô nhiễm môi trường, tiêu tốn tài nguyên
Lợi ích xã hội	Bảo vệ sức khỏe cộng đồng, tuân thủ luật môi trường	Ít chú trọng đến sức khỏe cộng đồng và quy định môi trường
Chi phí vận hành	Tiết kiệm lâu dài nhờ sử dụng năng lượng hiệu quả	Chi phí ban đầu thấp nhưng tốn kém lâu dài do sử dụng nhiên liệu hóa thạch

5. Hướng đến chuỗi cung ứng xanh

Để tích hợp yếu tố môi trường vào chuỗi cung ứng một cách hiệu quả, các doanh nghiệp cần lưu ý các điểm sau:

5.1. Có sự cam kết, chấp thuận từ các cấp

Lãnh đạo cấp cao cần cam kết mạnh mẽ, thể hiện tư duy đổi mới và đầu tư vào các dự án thân thiện với môi trường. Ngoài ra, sự tham gia tích cực từ các cấp cơ sở là cần thiết thông qua việc đào tạo nhân viên và thúc đẩy ý thức bảo vệ môi trường trong tổ chức.

5.2. Hợp tác với đối tác và nhà cung cấp có ý thức về môi trường xanh

Doanh nghiệp nên đặt ra các tiêu chuẩn bền vững và yêu cầu đối tác, nhà cung cấp tuân thủ những tiêu chuẩn này. Để đảm bảo tính bền vững trong chuỗi cung ứng, cần thực hiện đánh giá và theo dõi việc tuân thủ. Hơn nữa, doanh nghiệp nên hỗ trợ và đồng hành với đối tác, nhà cung cấp trong việc thực hiện các biện pháp bền vững thông qua việc chia sẻ công nghệ tiên tiến, cung cấp tư vấn và hỗ trợ tài chính.

5.3. Ứng dụng công nghệ số với mục đích bảo vệ môi trường trong chuỗi cung ứng

Công nghệ số mang lại nhiều lợi ích trong việc giảm tác động tiêu cực đến môi trường trong các quy trình sản xuất, vận chuyển, lưu trữ và phân phối hàng hóa.

• Tối ưu hóa quy trình sản xuất và vận chuyển: Công nghệ số cho phép doanh nghiệp theo dõi và quản lý chính xác lượng nguyên liệu sử dụng, từng bước sản xuất cũng như hiệu suất vận chuyển. Nhờ đó, họ có thể giảm lượng chất thải và khí thải gây ô nhiễm ra môi trường.
• Tối ưu hóa quy trình lưu trữ và phân phối: Các hệ thống tự động thông minh có thể quản lý lượng hàng tồn kho, giảm thiểu lãng phí và sử dụng tối đa không gian lưu trữ. Điều này giúp tiết kiệm năng lượng và tài nguyên.
• Cải thiện việc giám sát tình trạng môi trường: Hệ thống cảm biến thông minh có thể theo dõi chất lượng không khí, nước và đất, giúp xác định và ngăn chặn kịp thời các sự cố môi trường.

Tích hợp công nghệ số trong chuỗi cung ứng còn đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường. Các dữ liệu liên quan đến môi trường có thể được truy cập công khai, giúp cộng đồng và các cơ quan giám sát đánh giá và thúc đẩy tuân thủ quy định. Đây là một bước tiến quan trọng để nâng cao hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên cho các thế hệ tương lai.

6. Kết luận

Có thể nhận thấy rằng, trong bối cảnh khi mà nhận thức về bảo vệ môi trường ngày càng cao, việc áp dụng chuỗi cung ứng xanh được xem là một xu hướng tất yếu trong hoạt động sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp ngày nay. Hy vọng rằng, bài viết trên đây có thể giúp cho quý doanh nghiệp hiểu rõ hơn về khái niệm chuỗi cung ứng xanh là gì và các vai trò cũng như lợi ích quan trọng mà nó mang lại, từ đó cân nhắc và lựa chọn phương pháp phù hợp để triển khai chuỗi cung ứng xanh, góp phần vào sự phát triển bền vững của toàn cầu.

Để doanh nghiệp có thêm những kiến thức mới cũng như cập nhật các xu hướng mới nhất trong ngành sản xuất và công nghiệp phụ trợ, quý doanh nghiệp có thể đăng ký tham gia sự kiện Vietnam Manufacturing Expo, triển lãm về công nghệ và các giải pháp sản xuất lớn nhất tại Việt Nam nói riêng và khu vực Đông Nam Á nói chung, do RX Tradex Vietnam tổ chức. Đây sẽ là cơ hội để quý doanh nghiệp tiếp cận với những công nghệ sản xuất hiện đại, tham gia những hội thảo chuyên đề chất lượng để tìm hiểu những chiến lược vượt trội nhằm tối ưu hoá dây chuyền sản xuất cùng các chuyên gia hàng đầu, cũng như mở rộng mạng lưới kinh doanh thông qua kết nối với nhiều đối tác và khách hàng tiềm năng.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu phức tạp, tính bền vững của chuỗi cung ứng trở thành yếu tố then chốt cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Chuỗi cung ứng không chỉ là hệ thống sản xuất và cung cấp sản phẩm mà còn là mạng lưới phức tạp của nhiều công ty và các bên liên quan. Tích hợp quy trình minh bạch, có trách nhiệm với môi trường giúp tối ưu hóa hoạt động, duy trì các giá trị xã hội và bảo vệ môi trường. Trong bài viết này, RX Tradex sẽ đi sâu về khái niệm chuỗi cung ứng bền vững, các yếu tố tác động đến chuỗi cung ứng của Việt Nam, phương pháp để đạt được tính bền vững, và xu hướng phát triển hiện nay.

1. Chuỗi cung ứng bền vững là gì?

Chuỗi cung ứng là một hệ thống phức tạp của các hoạt động liên quan đến phát triển, sản xuất và cung cấp sản phẩm của một doanh nghiệp, bao gồm các công ty, cơ sở vật chất và các bên liên quan. Quản lý chuỗi cung ứng tập trung vào phối hợp các hoạt động như tìm kiếm nguồn cung ứng, quản lý sản xuất, tồn kho và vận chuyển để đảm bảo hiệu quả và sự hài lòng của khách hàng.

Chuỗi cung ứng bền vững mở rộng khái niệm này bằng cách tích hợp các quy trình minh bạch và có trách nhiệm với môi trường. Đặc biệt, tính minh bạch trong mọi khâu của chuỗi cung ứng là rất quan trọng, từ tìm nguồn cung ứng nguyên liệu đến quy trình hậu cần và thậm chí tái chế sản phẩm.

Quản lý chuỗi cung ứng bền vững không chỉ tập trung vào tối ưu hóa tốc độ, chi phí và độ tin cậy mà còn đặt ra mục tiêu duy trì các giá trị xã hội và môi trường. Điều này đòi hỏi giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, bảo vệ tài nguyên nước, giảm thiểu phát thải và đảm bảo thực hành công bằng và chống tham nhũng trong mọi giai đoạn của chuỗi cung ứng.

2. Yếu tố tác động đến chuỗi cung ứng bền vững của Việt Nam

Do chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, sự gia tăng chủ nghĩa bảo hộ thương mại, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, những biến động trên thị trường tài chính, sự gia tăng của tiền tệ quốc tế, áp lực về lạm phát, và sự tăng giá của nguyên vật liệu, xăng dầu và các mặt hàng cơ bản khác đã và đang có tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu. Những yếu tố này đang gây gián đoạn chuỗi cung ứng thương mại quốc tế, ảnh hưởng đến vấn đề cung – cầu của hàng hóa. Đặc biệt, dịch COVID-19 càng làm nổi bật những rủi ro khi chuỗi cung ứng của các sản phẩm thiết yếu bị đứt gãy nhanh chóng. Dịch bệnh đã ảnh hưởng đến nguồn nguyên liệu và linh kiện từ các nhà cung cấp nước ngoài, đặc biệt là từ các nước châu Á.

Dễ thấy rằng, dịch COVID-19 đã làm sáng tỏ những rủi ro khi chuỗi cung ứng các sản phẩm thiết yếu bị gián đoạn. Mọi hoạt động kinh tế, thương mại và đầu tư không thể điều hành trơn tru, và nhiều chuỗi cung ứng quá phụ thuộc vào một số lớn các trung tâm sản xuất và thị trường như Trung Quốc. Sự tập trung cao này đã làm cho chuỗi cung ứng toàn cầu dễ bị gián đoạn, ảnh hưởng đáng kể đến chuỗi cung ứng thương mại của Việt Nam, được thể hiện qua các khía cạnh:

2.1. Hoạt động sản xuất và kinh doanh bị đình trệ

Nhiều lĩnh vực sản xuất và kinh doanh của Việt Nam phụ thuộc nặng nề vào nguyên liệu, vật tư và phụ tùng nhập khẩu từ Trung Quốc. Khi dịch COVID-19 bùng phát, làm suy yếu kinh tế Trung Quốc, hoạt động sản xuất và kinh doanh tại Việt Nam cũng bị đình trệ. Đặc biệt, ngành công nghiệp điện tử (bao gồm máy tính, sản phẩm điện tử, linh kiện, điện thoại) chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Các ngành khác như da giày, dệt may cũng gặp khó khăn với việc gián đoạn nguồn cung và giảm sút sức mua thị trường. Năm 2021, số lượng doanh nghiệp mới thành lập tại Việt Nam là 116.839, giảm 13,4% so với năm 2020 và 8,9% so với trung bình giai đoạn 2016-2020.

Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine cũng gây tác động lớn đến chuỗi cung ứng của Việt Nam. Khi xung đột xảy ra, giá các sản phẩm như lúa mì, phân bón, than đá, thép và kim loại cơ bản đều tăng vọt. Nga và Ukraine là hai nhà cung cấp lớn các nguyên liệu quan trọng cho sản xuất các thành phần điện tử. Bất kỳ sự hạn chế hay gián đoạn nào về nguồn cung từ hai quốc gia này đều có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng thiết bị điện tử toàn cầu, ảnh hưởng đến các doanh nghiệp Việt Nam. Khó khăn trong việc cung cấp nguyên liệu và nhiên liệu cho sản xuất dẫn đến việc tăng giá nhiên liệu và giá thành sản xuất, từ đó tăng giá tiêu dùng, ảnh hưởng đến cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

2.2. Hoạt động sản xuất của các ngành chế biến và chế tạo giảm sút

Doanh nghiệp trong lĩnh vực này đối mặt với nhiều thách thức khi dịch COVID-19 ảnh hưởng mạnh đến thị trường xuất, nhập khẩu và tiêu thụ nguyên liệu. Nhiều đối tác nước ngoài ngừng giao dịch hoặc hủy bỏ các đơn hàng đã ký kết, buộc doanh nghiệp phải tái tổ chức sản xuất và tìm cách giải quyết khó khăn. Kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng chế biến, chế tạo giảm trong sáu tháng đầu năm 2020 và tiếp tục xu hướng giảm sau đó.

Dù Chính phủ đã ban hành các chính sách để duy trì và ổn định sản xuất, ngăn chặn đứt gãy chuỗi cung ứng, nhưng dịch bệnh diễn biến phức tạp khiến nhiều doanh nghiệp chế biến, chế tạo rút lui khỏi thị trường. Trong sáu tháng đầu năm 2021, số lượng doanh nghiệp chế biến, chế tạo tạm ngừng kinh doanh là 4.225, tăng 18,5% so với cùng kỳ năm 2020. Doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể là 1.138, tăng 29,8%.

Đứt gãy chuỗi cung ứng còn làm lộ rõ những hạn chế của chuỗi cung ứng dài. Điều này làm giảm khả năng phản ứng nhanh của doanh nghiệp trước khủng hoảng, dẫn đến tình trạng hàng tồn kho tăng cao. Năm 2022, chỉ số tồn kho toàn ngành chế biến, chế tạo ước tính tăng 13,9% so với cùng thời điểm năm 2021 (cùng thời điểm năm 2021 tăng 21,3%). Tỷ lệ tồn kho bình quân năm 2022 là 78,1% (năm 2021 là 79,2%). Một số ngành có tỷ lệ tồn kho cao gồm sản xuất sản phẩm từ cao su, chế biến gỗ, dệt may, chế biến thực phẩm, sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất.

2.3. Chi phí hậu cần và vận chuyển tăng

Cuộc xung đột Nga-Ukraine đã dẫn đến việc giá cả của nhiều mặt hàng nhiên liệu và nguyên liệu thiết yếu cho sản xuất và tiêu dùng, như khí đốt và dầu mỏ, tăng mạnh do thị phần xuất khẩu của Nga và Ukraine rất lớn. Nga, một trong những nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, cung cấp khoảng 5 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, chiếm 12% tổng kim ngạch thương mại toàn cầu, với khoảng 2,5 triệu thùng/ngày dành cho các sản phẩm dầu thô. Cuộc xung đột này, cùng với các lệnh trừng phạt từ Mỹ và châu Âu, đã đẩy giá dầu và khí đốt lên mức cao hơn.

Trong giai đoạn 2017-2021, Việt Nam nhập khẩu ròng dầu mỏ và các sản phẩm từ dầu lên tới gần 6 tỷ USD/năm. Khi giá dầu tăng, chi phí nhập khẩu ròng cũng tăng, làm tăng chi phí vận chuyển và buộc các doanh nghiệp nhập khẩu của Việt Nam phải ngừng giao dịch với Nga, chuyển sang tìm kiếm nhà cung cấp mới từ Australia, Nam Mỹ, và châu Phi, dẫn đến các quy trình thanh toán phức tạp hơn.

Nhiều hãng tàu đã từ chối nhận vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam đến Nga, dẫn đến giá cước vận tải tăng cao và sự chậm trễ trong vận chuyển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị thương mại hàng hóa. Ngoài ra, lệnh cấm vận hàng không giữa các quốc gia liên quan đến xung đột buộc các hãng hàng không phải chọn lựa các đường bay khác, tăng chi phí và áp lực lên hệ thống vận chuyển toàn cầu.

2.4. Gia tăng tỷ lệ thất nghiệp

Không chỉ có nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng nguyên vật liệu, những tác động từ hoàn cảnh mới còn đem đến nguy cơ đứt gãy nguồn lao động. Gần 30 triệu người lao động Việt Nam (tương đương một nửa lực lượng lao động) đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong giai đoạn cao điểm của đại dịch COVID-19 vào tháng 4-2020. Tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị đã tăng 33% trong quý II-2020, và thu nhập bình quân của người lao động giảm 5%. Lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp cũng đã giảm 1,4% vào tháng 6-2021 so với tháng 5-2021, và giảm 1% so với cùng kỳ năm 2020(5).

Vào đầu năm 2021, sự bùng phát nhanh chóng và khó kiểm soát hơn của dịch bệnh COVID-19 đã làm tăng mạnh tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong quý II-2021. Tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm gia tăng, đồng thời doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm đủ số lao động, cho thấy dấu hiệu rõ rệt của sự đứt gãy trong “cung – cầu” lao động. Điều này gây ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng sản xuất hàng hóa và cung cấp dịch vụ, dẫn đến nguy cơ đứt gãy chuỗi cung cấp sản phẩm và dịch vụ ra thị trường.

3. Phương pháp giúp chuỗi cung ứng trở nên bền vững

3.1. Sự hợp tác hiệu quả

Thực tế cho thấy các tập đoàn lớn thường lựa chọn nguồn nguyên liệu từ các nhà cung cấp có tuân thủ tiêu chuẩn xã hội và môi trường. Điều này đặt ra áp lực toàn cầu để nâng cao minh bạch và bền vững, mặc dù việc thực thi tiêu chuẩn này vẫn đang gặp nhiều thách thức.

3.2. Áp dụng công nghệ hiện đại

Để giải quyết tính phức tạp và sự phân tán trong chuỗi cung ứng, việc sử dụng các công nghệ kỹ thuật số tiên tiến là bước cần thiết. Điều này giúp cải thiện khả năng quản lý và theo dõi trực tiếp, từ đó đảm bảo đạt được các mục tiêu bền vững.

3.3. Thiết lập tiêu chuẩn chung

Để đảm bảo hiệu quả hoạt động của chuỗi cung ứng, việc thiết lập và chia sẻ rõ ràng các tiêu chuẩn và mục tiêu là cần thiết. Điều này giúp đồng bộ hóa hành động giữa các bên liên quan và nhà cung cấp trên toàn bộ chuỗi, được hỗ trợ bởi các ứng dụng tích hợp thông tin để cung cấp các dữ liệu quan trọng cho việc đánh giá và cải thiện.

3.4. Chia sẻ thành tựu và tin tức tích cực

Khi đạt được thành tựu trong việc xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, việc chia sẻ các thông tin tích cực là vô cùng quan trọng để nâng cao uy tín và tạo sự kết nối với khách hàng.

4. Một số lợi ích từ tính bền vững của chuỗi cung ứng

Tính bền vững trong chuỗi cung ứng không chỉ mang lại lợi ích cho chính doanh nghiệp và các bên liên quan mà còn có tác động tích cực đến xã hội và môi trường toàn cầu. Nhiều công ty đã nhận ra rằng biến đổi khí hậu có thể đe dọa hoạt động kinh doanh liên tục của họ do thời tiết khắc nghiệt và sự khan hiếm tài nguyên ngày càng gia tăng.

4.1. Kiểm soát và tối ưu chi phí

Tiết kiệm chi phí và tăng hiệu quả hoạt động vẫn là những động lực chính thúc đẩy doanh nghiệp hướng tới chuỗi cung ứng bền vững. Theo khảo sát của PwC từ năm 2019 đến 2020 với hơn 6.000 giám đốc điều hành chuỗi cung ứng cấp cao, chi phí vận hành chuỗi cung ứng đã giảm gần 7% nhờ vào việc áp dụng công nghệ số hóa. Các doanh nghiệp khi triển khai chuỗi cung ứng xanh đã tiết kiệm đáng kể chi phí và tăng cường hiệu quả hoạt động.

4.2. Xây dựng lòng tin và danh tiếng thương hiệu

Theo thống kê của tạp chí Forbes, người tiêu dùng có xu hướng trung thành với các công ty thể hiện trách nhiệm xã hội và môi trường cao hơn đến 88%. Nhận thức và sự ưa chuộng của người tiêu dùng đối với các doanh nghiệp bền vững đã tăng lên đều đặn, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch. Hiện tại, nhu cầu công chúng về chuỗi cung ứng minh bạch và các phương thức kinh doanh bền vững đang ở mức cao nhất. Danh tiếng về thực hành chuỗi cung ứng bền vững có thể mang lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp trong thời kỳ khó khăn.

4.3. Giảm thiểu rủi ro

Mỗi vài năm, chúng ta lại nghe về một vụ việc sản phẩm bị nhiễm độc hoặc nguy hiểm lọt vào chuỗi cung ứng. Những sự cố này không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng mà còn có thể dẫn đến thiệt hại đáng kể về chi phí và uy tín của công ty. Với chuỗi cung ứng minh bạch và các giải pháp an ninh kỹ thuật số, các nhà cung cấp và nhà sản xuất vô đạo đức sẽ không có nơi ẩn náu. Các biện pháp này không chỉ bảo vệ doanh nghiệp khỏi các đối tác thiếu đạo đức và thiếu trách nhiệm môi trường, mà còn cho phép theo dõi và ghi lại tất cả các yếu tố lao động, xử lý và nguyên vật liệu từ nguồn đến đích.

5. Xu hướng phát triển bền vững của chuỗi cung ứng

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, chuỗi cung ứng toàn cầu đã trải qua sự gián đoạn nghiêm trọng. Khi các doanh nghiệp bắt đầu tái thiết kế và xây dựng lại hệ thống của mình, đây là cơ hội để gắn kết chuỗi cung ứng với các giá trị tương lai như tính bền vững và bình đẳng kinh tế xã hội. Quá trình này đòi hỏi sự chuyển đổi từ định hướng thị trường sang định hướng mục đích, từ nhà cung cấp đến khách hàng, và từ việc giải quyết vấn đề đến khai thác cơ hội.

Mục tiêu của nền kinh tế tuần hoàn là loại bỏ ô nhiễm và chất thải ra khỏi sản phẩm và hệ thống chuỗi cung ứng. Trong mô hình này, các sản phẩm được thiết kế để giảm thiểu tác động đến môi trường, kéo dài tuổi thọ và dễ dàng tái sử dụng. Đổi mới và ứng dụng công nghệ sẽ là chìa khóa thúc đẩy tính bền vững của chuỗi cung ứng trong tương lai.

Bên cạnh đó, việc triển khai giải pháp ERP trong chuỗi cung ứng dựa trên dữ liệu có thể cải thiện hiệu quả hoạt động của công ty và tối ưu hóa quy trình. Hệ thống ERP cung cấp khả năng quản lý, phân tích và hiển thị dữ liệu lớn thông qua các bảng điều khiển thông minh, giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định chính xác hơn về việc điều chỉnh, cải thiện hoặc loại bỏ các khâu trong chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp quản lý thông tin mà còn cung cấp các công cụ hỗ trợ việc ra quyết định, từ đó thúc đẩy tính bền vững của chuỗi cung ứng. Công nghệ và đổi mới sẽ đóng vai trò then chốt trong việc thiết kế lại chuỗi cung ứng để phù hợp với các giá trị bền vững và mục tiêu kinh tế tuần hoàn.

6. Kết luận

Tóm lại, xây dựng một chuỗi cung ứng bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí, xây dựng lòng tin và danh tiếng thương hiệu, mà còn giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng cạnh tranh. Trong bối cảnh hậu Covid-19, đây sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp tái thiết kế chuỗi cung ứng của mình với các giá trị bền vững và mục tiêu kinh tế tuần hoàn.

Để cập nhật những xu hướng mới nhất và kết nối với các đối tác trong ngành, các doanh nghiệp có thể đăng ký tham dự Triển lãm Vietnam Manufacturing Expo do RX Tradex Vietnam tổ chức. Sự kiện này sẽ là cơ hội tuyệt vời để doanh nghiệp khám phá các giải pháp và công nghệ tiên tiến, giúp thúc đẩy tính bền vững và hiệu quả cho chuỗi cung ứng của mình. Đăng ký tham gia ngay tại đây.

Trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0, nhà máy thông minh (Smart Factory) đang trở thành xu hướng chủ đạo, cách mạng hóa ngành sản xuất toàn cầu. Nhờ sự kết hợp chặt chẽ giữa trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật công nghiệp (IoT), và dữ liệu lớn (Big Data) đã tạo ra một hệ sinh thái sản xuất số hóa, không chỉ tối ưu hóa quy trình sản xuất, mà còn mang lại sự linh hoạt và hiệu quả hơn bao giờ hết. Với khả năng tự học hỏi và tự điều chỉnh, nhà máy thông minh không ngừng cải tiến để đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng phức tạp và đa dạng. Trong bài viết này, cùng RX Tradex khám phá nhà máy thông minh là gì cũng như các lợi ích mà mô hình này mang lại.

1. Nhà máy thông minh là gì?

Nhà máy thông minh (hay còn gọi là Smart Factory) là cơ sở sản xuất số hóa, sử dụng các thiết bị, máy móc và hệ thống sản xuất kết nối để thu thập và chia sẻ dữ liệu. Được xây dựng trên nền tảng công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), Robot, Big data và Internet vạn vật công nghiệp (IIoT), nhà máy thông minh tối ưu hóa hiệu quả hoạt động, cải tiến quy trình sản xuất và đáp ứng nhu cầu thị trường linh hoạt.

Nhà máy thông minh có ba đặc điểm chính là khả năng hiển thị, khả năng kết nối và quyền tự chủ. Những hệ thống này có khả năng học hỏi và tự điều chỉnh, làm cho quá trình sản xuất linh hoạt hơn. Máy móc và thiết bị thông minh trong nhà máy tự giám sát tình trạng hoạt động, cho phép bảo trì chủ động và ngăn ngừa sự cố, từ đó tối ưu hóa hiệu suất và giảm thiểu gián đoạn sản xuất.

2. Tổng quan nhà máy thông minh

Có nhiều cách để định nghĩa nhà máy thông minh tùy theo hệ quy chiếu đánh giá. Dưới góc độ sản xuất, nhà máy thông minh là cơ sở sản xuất ứng dụng công nghệ tiên tiến để giải quyết các vấn đề sản xuất, nâng cao năng suất, tối ưu hóa chi phí, giảm giá thành và cải thiện chất lượng sản phẩm. Mô hình nhà máy thông minh thay đổi theo thời kỳ phát triển của công nghệ.

Nhà máy thông minh trải qua các giai đoạn dựa theo tiến trình lịch sử như sau:

2.1. Cách mạng công nghiệp 1.0

Sử dụng máy móc cơ khí và động cơ hơi nước thay cho sức người và động vật, nâng cao hiệu suất sản xuất từ 4-8 lần.

2.2. Cách mạng công nghiệp 2.0

Phát minh ra điện và động cơ điện. Áp dụng công nghệ điện trong chiếu sáng, máy công cụ, dây chuyền sản xuất và thiết bị gia nhiệt. Đây là thời kỳ các dây chuyền sản xuất hàng loạt xuất hiện.

2.3. Cách mạng công nghiệp 3.0

Ra đời chip điện tử bán dẫn và máy tính thông minh. Đây là thời đại công nghệ thông tin trở thành nền tảng cho sản xuất hiện đại. Sử dụng bộ điều khiển logic và vi điều khiển để tạo hệ thống tự động hóa tinh vi.

2.4. Cách mạng công nghiệp 4.0

Kế thừa đặc điểm của nhà máy thông minh 3.0, nhà máy 4.0 sử dụng máy tính, số hóa dữ liệu, máy tự động, hệ thống camera và cảm biến. Nhà máy áp dụng IoT, AI và Big Data để kết nối và xử lý toàn bộ thông tin trong chuỗi sản xuất. Tạo ra các hệ thống tự động hóa toàn diện, đồng bộ từ khâu đầu vào tới khâu đầu ra.

Nhà máy thông minh 4.0 áp dụng các công nghệ tiên tiến từ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 như IoT, AI và Big Data. Các thiết bị trong nhà máy được kết nối với nhau thông qua IoT, và thông tin cần thiết được thu thập và số hóa bởi các cảm biến hiện đại. Dữ liệu từ các thành phần này được cập nhật tức thời lên hệ thống dữ liệu chung và xử lý đồng bộ từ đầu vào đến đầu ra. Quá trình này đảm bảo tính liên tục và khả năng thích ứng trong chuỗi sản xuất, cho phép con người kiểm soát toàn bộ chuỗi sản xuất một cách hiệu quả và tức thời.

3. Lợi ích nhà máy thông minh 4.0

Triển khai mô hình nhà máy sản xuất thông minh, sử dụng nền tảng công nghệ IoT và số hóa quản lý sản xuất, mang lại nhiều lợi ích đáng kể như sau:

Giảm chi phí sản xuất:

Tối ưu hóa quy trình sản xuất truyền thống giúp giảm chi phí thời gian, nhân công, và tránh hao mòn máy móc. Các quyết định dựa trên dữ liệu lịch sử và thời gian thực từ máy móc giúp giảm chi phí bảo trì và bảo dưỡng, cũng như lãng phí tài sản.

Nâng cao năng suất hoạt động:

Sử dụng tự động hóa để hoàn thành các quy trình giúp tăng tốc độ sản xuất và giảm sự phụ thuộc vào sự can thiệp của con người. Máy móc tự động hoạt động liên tục 24/24, giúp tiến độ sản xuất nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Giám sát từ xa:

Khả năng hiển thị trạng thái hoạt động của máy móc từ xa cho phép quản lý nhà máy nhanh chóng giám sát, chẩn đoán các vấn đề và giải quyết chúng trước khi gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất.

Bảo trì dự đoán:

Phân tích tiên đoán giúp lập kế hoạch bảo dưỡng máy móc chính xác hơn, giảm thiểu thời gian ngừng máy và chi phí bảo trì không cần thiết. Các quyết định bảo trì được dựa trên dữ liệu, giúp phát hiện và giải quyết các vấn đề trước khi trở nên nghiêm trọng.

Tối ưu hóa quy trình:

Công nghệ IoT liên kết mạng các thiết bị và con người trong nhà máy, tối ưu hoá quá trình xử lý dữ liệu để tăng hiệu quả và năng suất.

Sản xuất an toàn và bền vững:

Giảm thiểu lỗi sản xuất và tai nạn lao động, nhờ vào tự động hóa hoạt động bằng máy móc. Nhà máy thông minh cũng góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Kiểm soát chất lượng sản phẩm:

Áp dụng công nghệ IoT và cảm biến để giám sát và kiểm soát chất lượng sản phẩm, giúp phát hiện và xử lý các vấn đề ngay khi chúng xảy ra.

Đạt được lợi thế cạnh tranh:

Tăng cường tốc độ, hiệu quả sản xuất và giảm chi phí giúp doanh nghiệp nổi bật và thu hút nhiều khách hàng hơn.

Nâng cao mức độ hài lòng của khách hàng:

Đáp ứng đúng thời hạn và đảm bảo chất lượng sản phẩm giúp tăng mức độ hài lòng của khách hàng.

4. Cấu trúc nhà máy thông minh

Theo các chuyên gia, các nhà máy thông minh trong các nước phát triển như châu Âu, Mỹ và một số nước châu Á hiện đang tiến tới giai đoạn cuối của mô hình 3.0 và đầu của mô hình 4.0. Cấu trúc của nhà máy thông minh 4.0 bao gồm các yếu tố chính sau:

4.1. Tự động hóa và số hóa thông tin:

Sử dụng các công nghệ cảm biến tiên tiến để mô phỏng và ghi nhận các trạng thái của các đối tượng và quy trình sản xuất. Các thông tin từ đơn giản như có, không, đến những thông số nâng cao như nhiệt độ, độ ẩm được thu thập và xử lý dưới dạng tín hiệu số.

4.2. Kết nối (IoT):

Mạng lưới cyber-physical kết nối các thiết bị và máy móc trong nhà máy, tạo ra một hệ thống giao tiếp trực tuyến. Các thông tin về lượng hàng tồn kho, sự cố, thay đổi đơn hàng được chia sẻ liên tục để tối ưu hóa sản xuất và quản lý tài nguyên.

4.3. Big Data:

Dựa trên dữ liệu liên tục từ các quy trình, nhà máy xây dựng và duy trì một mô hình dữ liệu thời gian thực. Sự tương tác giữa thế giới thực và không gian ảo ngày càng mờ nhạt, cho phép can thiệp và điều chỉnh ngay lập tức các quy trình và máy móc.

4.4. Trí tuệ nhân tạo (AI):

Các ứng dụng AI phân tích dữ liệu quá khứ để dự đoán xu hướng, cảnh báo và thực hiện các điều chỉnh tự động. Ví dụ, trong quá trình sản xuất, AI phân tích dữ liệu lỗi từ quá khứ để đưa ra phản hồi và cải tiến quy trình sản xuất.

5. So sánh nhà máy thông minh với nhà máy truyền thống 

Có sự khác biệt đáng kể giữa các nhà máy hiện đại và những nhà máy truyền thống trên nhiều mặt của hoạt động sản xuất. Các công nghệ tiên tiến và khả năng kết nối đóng vai trò then chốt trong các nhà máy sản xuất thông minh, đồng thời cải thiện thời gian ngừng hoạt động, linh hoạt trong sản xuất, phát triển sản phẩm, quản lý chất lượng và quyết định chiến lược. Khả năng tiếp cận dữ liệu nhanh chóng hơn và quyết định thông minh hơn được nâng cao nhờ vào sự phát triển của các nền tảng này. Dưới đây là những điểm khác biệt chính:

Đặc điểm	Nhà máy thông minh	Nhà máy truyền thống
Kết nối	Hệ thống và thiết bị được kết nối qua RIoT, cung cấp dữ liệu liên tục	Hệ thống hoạt động độc lập, không kết nối IoT
Tính sẵn có và sử dụng dữ liệu	Dữ liệu tập trung từ các hoạt động sản xuất, sẵn sàng ngay lập tức cho phân tích	Dữ liệu phân tán, yêu cầu nỗ lực tổng hợp và không sẵn sàng để phân tích
Thời gian ngừng hoạt động	Bảo trì dự đoán và phòng ngừa giúp giảm thiểu thời gian ngừng hoạt động ngoài dự kiến	Không có khả năng dự đoán sự cố, dẫn đến thời gian ngừng hoạt động và chi phí lớn hơn dự kiến
Sản xuất linh hoạt	Có tính linh hoạt cao, có thể nhanh chóng thay đổi quy trình sản xuất	Khó thay đổi quy trình sản xuất để đáp ứng nhanh chóng các thay đổi trong nhu cầu
Phát triển sản phẩm và quy trình	Được thúc đẩy bởi môi trường kỹ thuật số, cho phép thử nghiệm và thực hiện các thay đổi nhanh chóng	Chậm và tốn kém, yêu cầu nhiều lần lặp lại với các mẫu vật lý
Kiểm soát chất lượng	Kiểm tra tự động nhanh chóng, chi phí thấp và có thể điều chỉnh quy trình tự động	Kiểm tra thủ công tốn kém và tốn thời gian
Phân tích và ra quyết định	Nhanh hơn, dựa trên dữ liệu và sử dụng các công cụ phân tích tiên tiến	Chậm và tốn nhiều công sức, đòi hỏi tổng hợp dữ liệu rộng rãi và phân tích thủ công

6. Một số thách thức khi triển khai nhà máy thông minh

Chi phí đầu tư cao: 

Việc xây dựng và vận hành Nhà máy thông minh đòi hỏi đầu tư lớn cho công nghệ tiên tiến, đào tạo nhân viên, nâng cấp cơ sở hạ tầng, và các yếu tố khác. Chi phí bảo trì và bảo dưỡng cũng cao hơn so với nhà máy truyền thống.

Cách tiếp cận rời rạc: 

Triển khai Nhà máy thông minh yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận như ban lãnh đạo, phòng kỹ thuật, sản xuất, CNTT, v.v. Thiếu sự thống nhất có thể dẫn đến sự đa dạng không cần thiết trong quản lý và vận hành nhà máy.

Thiếu giám sát thiết bị: 

Giám sát hiệu suất thiết bị trong thời gian thực là rất quan trọng để đảm bảo hoạt động ổn định và hiệu quả của nhà máy. Thiếu hệ thống giám sát tiềm ẩn nhiều nguy cơ, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất và lợi ích kinh doanh của doanh nghiệp.

Bảo mật kém: 

Nhà máy thông minh với hệ thống kết nối mạng rộng và khối lượng dữ liệu lớn có nguy cơ cao bị tấn công mạng, đánh cắp dữ liệu hoặc gây rối hoạt động sản xuất. Bảo mật yếu là một trong những thách thức lớn nhất mà nhà máy thông minh phải đối mặt, có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng và hoạt động của doanh nghiệp.

7. Quy trình xây dựng nhà máy thông minh

Định vị và định hướng mô hình nhà máy

Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định vị trí hiện tại của nhà máy và đề ra hướng đi cho mô hình nhà máy thông minh. Đây là bước chiến lược yêu cầu tầm nhìn dài hạn, phân tích kỹ lưỡng các cơ hội và thách thức, cùng việc có tiềm lực và quyết tâm vững vàng.

Xác định vấn đề & phương thức cải tiến 

Công nghệ là công cụ để cải tiến sản xuất. Tuy nhiên, để thành công như Grab, Uber, các nhà phát triển phải hiểu sâu sắc vấn đề xã hội và thiết kế phương thức giải quyết dựa trên công nghệ. Tương tự, trong sản xuất, để xây dựng một nhà máy thông minh, cần nhận diện vấn đề và áp dụng công nghệ vào các phương thức giải quyết hiệu quả.

Đơn vị cung cấp giải pháp nhà máy thông minh

Nhân tố con người là vô cùng quan trọng. Việc đưa ra giải pháp cho nhà máy thông minh yêu cầu những người hiểu về sản xuất, có kiến thức về cải tiến sản xuất, và sở hữu năng lực về công nghệ. Đồng thời, các yếu tố như kế hoạch tài chính, sự đồng bộ giữa con người và máy móc, nền tảng công nghệ, robotics công nghiệp, và nguồn cung ứng thiết bị tự động hóa đều ảnh hưởng đáng kể đến quá trình triển khai.

Các công nghệ hỗ trợ quan trọng trong sản xuất thông minh:

• Trí tuệ nhân tạo
• Phần mềm giám sát sản xuất
• Công nghệ blockchain trong sản xuất
• Internet công nghiệp
• An ninh mạng
• Robot công nghiệp

Đây là những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự thành công và hiệu quả của việc triển khai nhà máy thông minh trong môi trường sản xuất hiện đại.

8. Sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp

Cách mạng công nghiệp 4.0 là cuộc cách mạng mà các công nghệ được kết hợp lại, làm mờ ranh giới giữa vật lý, kỹ thuật số và sinh học, tạo thành một hệ thống kết nối thông minh và tinh vi. Trong lịch sử, nhân loại đã trải qua ba cuộc cách mạng công nghiệp và hiện nay đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, hay còn gọi là “Industry 4.0.”

• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất: Bắt đầu vào năm 1784 với phát minh ra động cơ đốt trong.
• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai: Đánh dấu bằng sự ra đời của động cơ điện.
• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba: Đặc trưng bởi sự phát triển của máy tính và các hệ thống tự động hóa.
• Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư “Industry 4.0”: Bắt đầu từ những năm 2000, tập trung vào trí tuệ nhân tạo (AI), kết nối vạn vật (IoT), và dữ liệu lớn (Big Data) với mục tiêu tạo ra những nhà máy thông minh.

8.1. Làm thế nào để ứng dụng công nghệ 4.0?

Để ứng dụng công nghệ 4.0, cần hoàn thiện công nghệ 3.0 trước tiên, tức là hoàn thiện quy trình công nghệ và hệ thống tự động hóa. Song song với đó, cần tích hợp các yếu tố cốt lõi của công nghệ 4.0 như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet of Things (IoT), và dữ liệu lớn (Big Data). Ngoài ra, các công nghệ khác như Blockchain, điện toán đám mây, điện toán biên, hệ thống vật lý không gian mạng (Cyber-Physical Systems – CPS), điện toán nhận thức (cognitive computing), Robot, mạng internet 5G cũng đóng vai trò quan trọng.

Yếu tố con người cũng không thể thiếu trong việc ứng dụng thành công công nghệ 4.0. Từ lãnh đạo đến nhân viên đều phải hiểu rõ tầm quan trọng của công nghệ này, mạnh dạn đổi mới và loại bỏ những gì không phù hợp để triển khai hiệu quả.

8.2. Những kỳ vọng và lợi ích của cách mạng công nghiệp 4.0

Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang mang lại nhiều lợi ích to lớn, ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực và tạo ra diện mạo mới cho nhiều doanh nghiệp. Một trong những kỳ vọng lớn nhất của thời đại công nghệ 4.0 là tiềm năng cải thiện chất lượng cuộc sống và nâng cao mức thu nhập của người dân trên toàn thế giới, với sự chuyển dịch từ lao động chân tay sang lao động trí óc.

Đặc biệt, cuộc cách mạng này tạo ra nền sản xuất thông minh với nhà máy thông minh “Smart Factory,” mang lại đột phá trong sản xuất và những giá trị to lớn cho nhân loại trong kỷ nguyên mới.

9. Kết luận

Nhà máy thông minh là biểu tượng cho sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ trong lĩnh vực sản xuất, đưa các doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên mới của hiệu quả và năng suất. Với những lợi ích đáng kể như trên, nhà máy thông minh đang dần trở thành tiêu chuẩn mới cho ngành công nghiệp toàn cầu. Tuy nhiên, để tận dụng hết tiềm năng của mô hình này, doanh nghiệp cần phải đối mặt và vượt qua những thách thức như chi phí, giám sát thiết bị, và bảo mật.

Với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật những xu hướng mới nhất, cũng như tiếp cận những chiến lược vượt trội để doanh nghiệp áp dụng mô hình nhà máy thông minh một cách tối ưu, triển lãm quốc tế Vietnam Manufacturing Expo 2024 – triển lãm về máy móc thiết bị, công nghệ sản xuất và công nghiệp hỗ trợ – là sự kiện không thể bỏ lỡ. Tại đây, doanh nghiệp sẽ có cơ hội trực tiếp tham quan, trải nghiệm các công nghệ tiên tiến nhất, cùng gặp gỡ và học hỏi từ các chuyên gia hàng đầu trong ngành thông qua các buổi hội thảo chuyên đề chất lượng. Tham gia VME 2024 không chỉ giúp doanh nghiệp nắm bắt xu hướng công nghệ mới mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác, kết nối và phát triển kinh doanh. Đăng ký tham gia ngay tại đây.